من بالاخره نفهمیدم «فردوسی‌پور» استقلالی بود یا پرسپولیسی. طوری دِربی را گزارش می‌کرد که کسی نمی‌فهمید طرفدار کدام تیم است، انگار که او طرفدارِ گزارش کردن بود.

این ویژگی را فقط در مادر دیدم؛ او هم بافتنی بافته بود و هم کارمندی کرده بود. سفر رفتن را همانقدری دوست داشت که در خانه ماندن را. در بیمارستان طوری آرام بود که روی مبل، جلوی تلویزیون.

هرگز نمی‌شنیدی که بگوید چیزی را دوست ندارد، چیزی را به چیزی ترجیح نمی‌داد، فرقی نمی‌کرد کجا باشد یا چطور باشد، او بودن را به «چگونه بودن» آغشته نمی‌کرد.

با اینکه طرفدارِ زندگی کردن بود، اما مطمئنم که حتی زندگی را ارجح‌تر از مرگ نمی‌دانست که اگر می‌دانست چند روز قبل از حادثه برای خودش قبر نمی‌خرید.

ترجیح نداشتن یعنی تسلیم بودن؛ پس می‌توانم بگویم او تنها مسلمانی بود که تا کنون به چشم دیده‌ام.


الهی شکرت…

بعضی آدم‌ها در مهمانی‌ها فقط با موزیک مخصوصِ خودشان می‌رقصند. هر بار که به رقصیدن دعوتشان می‌کنی می‌گویند من با آهنگ خودم می‌رقصم. احتمالن مدت‌ها با آن آهنگ تمرین رقص کرده‌اند و حالا می‌خواهند بهترینِ خودشان را به نمایش بگذارند.

واقعیت این است که آنها با آهنگ خودشان هم آنچنان شاهکاری در عرصه‌ی حرکات موزون خلق نمی‌کنند که اگر هم خلق کنند چندان در ذهن کسی باقی نمی‌ماند. نهایتن برای همان چند ساعت است و بعد فراموش می‌شود.

آنها لذتِ ساعت‌ها مهمانی را از خودشان دریغ می‌کنند و منتظر می‌مانند تا آهنگ مخصوصشان پخش شود. درحالیکه می‌توانستند با هر آهنگی دست و پایی تکان دهند، اما در دل مهمانی باشند و لذت ببرند.

خیلی از ما در مهمانیِ زندگی منتظر پخش شدن آهنگ خودمان هستیم، می‌گوییم تا آهنگ ما پخش نشود نمی‌توانیم برقصیم.

تصور می‌کنیم با آهنگ خودمان قرار است عالی برقصیم؛ فکر می‌کنیم اگر پولدار شویم واقعن زیبا خواهیم رقصید، اگر وارد رابطه با فرد خاصی شویم حتمن رقص قشنگی خواهیم داشت، اگر عزیزانمان سلامت باشند آنوقت ما می‌توانیم زیبا برقصیم، اگر فلان شغل را داشته باشیم، در فلان کشور زندگی کنیم، اگر بیمار نباشیم….

هر کدام از این‌ها برای ما موزیک مخصوص خودمان هستند، تمام مهمانی منتظر می‌مانیم تا این موزیک پخش شود، غافل از اینکه دی‌جی هر آهنگی که برای مهمانی مناسب ببیند را پخش می‌کند.

به فرض هم که یک بار آهنگ ما را پخش کند، واقعن فکر می‌کنیم رقصنده‌ی ماهری هستیم؟ واقعن فکر می‌کنیم رقص ما در خاطر کسی می‌ماند؟ واقعن حاضریم یک عمر مهمانی را به هدر دهیم و منتظر بمانیم؟ واقعن یک بار رقصیدن ارزش یک عمر منتظر ماندن را دارد؟ واقعن بهتر نیست هر موزیکی که پخش می‌شود تکانی به خودمان بدهیم و همراه شویم با فضای مهمانی؟

مگر رقصنده‌ی ماهر آن کسی نیست که هر ریتمی را تشخیص می‌دهد و می‌تواند آن را دنبال کند؟

من نمی‌خواهم منتظر هیچ آهنگی باشم، مهمانی در جریان است؛ با من یا بدون من. ترجیح می‌دهم وسط مهمانی باشم، حتی اگر بدترین رقص را داشته باشم.

بهار تنها برای آنهایی که منتظرش هستند شکوفه نمی‌دهد، کارِ بهار شکوفه دادن است. کار تو چیست؟

اگر هیچ‌کس کار تو را نبیند، هیچ‌کس تشویقت نکند، هیچ‌کس پولی به تو ندهد، هیچ‌کس تا پایان عمرت نفهمد که چه کاری انجام دادی، آیا هنوز هم کاری هست که بخواهی انجامش دهی؟

کاری هست که آنقدر مال تو باشد که برایت فرقی نکند که کسی می‌بیند یا نمی‌بیند، می‌فهمد یا نمی‌فهمد؟

اگر هیچ‌کدام از ما نوروز را جشن نگیریم، اگر باشیم یا نباشیم، حالمان خوب باشد یا بد، در جنگ باشیم یا در صلح، به هر حال بهار به شکوفه دادن و جوانه زدن و تازه کردن زمین ادامه می‌دهد، بی‌آنکه خم به ابرو بیاورد.

برای بهار هیچ فرقی ندارد که در کجای جهان وقت‌ِ آمدنش رسیده باشد، او نه آمدنش را به تعویق می‌اندازد و نه از چیزی کم می‌گذارد. بهار همیشه می‌آید؛ با همان طراوت و دلربایی همیشگی.

ما اما همیشه چشممان به اطراف است؛ چه کسی ما را می‌بیند، ثمره‌ی کاری که انجام می‌دهیم چیست، چه اثری به جا می‌گذارد.

حتی اگر تظاهر کنیم عاشق کاری هستیم باز هم در عمل آنقدر عاشقش نیستیم که بی‌هیچ‌کدام از این‌ها به آن بپردازیم. همیشه دلمان می‌خواهد در پی انجام هر کاری اتفاقی بیفتد یا نتیجه‌ای حاصل شود وگرنه آن کار در نظرمان بیهوده می‌نماید و یا ما را دلخسته و ناامید می‌کند.

فصل شکوفه دادنت را اگر پیدا کردی آنقدر در آن فصل بمان تا بارور شوی، حتی اگر هیچ‌کس به تماشایت ننشست، یا لب به تحسینت نگشود.

و مگر همین نیست که به بهار معنای بهار بودن را می‌دهد؟

رشد موهایم کاملن متوقف شده است، یا بهتر است بگویم عجیب شده است؛ موهایم از ریشه رشد می‌کنند اما از ساقه نه.

رنگ متفاوتِ ریشه‌ها خبر از بلند شدن موها می‌دهد اما قد مو چیز دیگری می‌گوید. انگار موهایم جایی در وسط راه گم می‌شوند.

شاید در میان موهایم موجودی مخفی شده است که آن‌ها را می‌دزدد، اما چون رشد مو کند است متوجه‌ی این سرقت نشده‌‌ام.

مثل حسابداری که در حساب و کتابها دست می‌برد، اما چون هر بار مقدار کمی برمی‌دارد تا مدت‌ها کسی متوجه‌ی چیزی نمی‌شود.

رفتار عجیب موهایم را نمی‌فهمم. سعی می‌کنم آنها را به حال خودشان بگذارم، احتمالن آنها هم غمگینند و احتمالن آن سارق عجیب، غم است.

گوشه‌ای ایستاده‌ام تا غم هر چه را می‌خواهد با خود ببرد. اگر هم مقاومت کنم باز هم می‌برد اما با تخریب و در نهایت دهن‌کجی می‌کند.

با غم کلنجار نمی‌روم، کسی چه می‌داند، شاید در درون او هم سارقی پنهان شده باشد.

نامی ز ما بمانَد و اجزای ما تمام
در زیر خاک با غم و حسرت نهان شود

و آنگه که چند سال برین حال بگذرد
آن نام نیز گم شود و بی‌نشان شود

این را سعدی جان می‌گوید؛ اینکه نام ما هم بعد از چند سال از صفحه‌ی روزگار پاک می‌شود. نام ما برای دایره‌ی بسیار کوچکی در اطرافمان معنی دارد که وقتی آنها بروند دیگر کاملن بی‌نشان خواهیم شد.

این را سعدی گفته است که نامی پرآوازه و ماندگار داشته، اما نامش برای چه کسانی معنی دارد؟ برای آنهایی که فارسی را می‌فهمند و علاقه‌ی نیم‌بندی هم به شعر و ادبیات دارند.

شاید عده‌ی اندکی هم چشمشان به ترجمه‌ی شعرهای او خورده باشد.

اینکه اوضاع سعدی است، تصور کنید اوضاع ما چه خواهد بود؟

از خودم می‌پرسم که واقعن برای چه چیزی می‌جنگی؟

اگر خودت را فرهیخته به حساب آوری تلاش می‌کنی نامی نیک از تو به جا بماند، اما به جا بماند که بعد چه اتفاقی بیفتد؟ تصور می‌کنی این نام نیک تا چه زمانی تو را در این جهان زنده نگه خواهد داشت؟

می‌دانم دلیلش چیست؛ «ترس از مرگ». وقتی آدم از مرگ می‌هراسد تلاش می‌کند اثری از خود در این جهان به جا بگذارد که به واسطه‌ی آن اثر مثلن جاودانه شود.

این روزها می‌دانم که تمام این‌ها تقلای بیهوده‌اند؛ تقلایی از سر درماندگی و ترس.

تلاش می‌کنم که تلاش نکنم.