دیروز صبح خسته بیدار شدم و تمام روز خسته بودم. دلیلش به سرماخوردگی‌ام برمی‌گشت.

خواهر احسان «آزمایشگاه همکار» دارد. آزمایشگاه همکار به آزمایشگاهی گفته می‌شود که با اداره‌ی استاندارد برای بررسی استاندارد بودن کالاهای تولید شده همکاری می‌کند. اداره‌ی استاندارد نمونه‌ای از هر کالایی که تولید می‌شود را برای آزمایشگاه همکارش ارسال می‌کند و بر اساس نتایج آزمایش‌هایی که انجام می‌شوند آن کالا را تایید یا رد می‌کند.

جمعه صبح بعد از چند سال، سری به آزمایشگاه زدیم که برای من یک جورهایی تجدید خاطره بود. آزمایشگاه تغییرات زیادی کرده بود و تعداد بسیار زیادی دستگاه به آن اضافه شده بود.

یک ساعت بعد دستِ پر با تعداد زیادی کنسرو تن ماهی و ذرت و رب و خیارشور و چیزهای دیگر از آزمایشگاه بیرون آمدیم و راهی کرج شدیم.

وقتی رسیدیم همه بودند. من واقعا به زحمت می‌توانستم بنشینم. دست آخر روی مبل دراز کشیدم و در عالمی میان خواب و بیداری سیر می‌کردم. یادم می‌آید که پدر از خاطراتش در کافه‌های حوالی منطقه‌ی گمرک تهران صحبت می‌کرد؛ از اینکه در این کافه‌ها شکستن لوستر‌ها و به هم ریختن کافه یک جور قانون نانوشته بوده که هر شب اتفاق می‌افتاده. ا

گر عامل اصلی گیر می‌افتاده باید خسارت را پرداخت می‌کرده. در غیراینصورت تمام میزها با مبلغ اندکی جریمه می‌شدند تا مخارج ایجاد شده برای صاحب کافه جبران شود. فردا صبح هم تا پیش از ظهر گروهی می‌آمدند و دوباره کافه را به شکل اول درمی‌آوردند.

پدر من ته تمام کافه‌های تهران را درآورده است و به اندازه‌ی تمام سالها‌ی جوانی‌اش خاطره دارد برای تعریف کردن و ما می‌توانیم هزار بار دیگر خاطراتش را از نو بشنویم و سیر نشویم.

خوشحالم از اینکه جوانی‌اش را آنطور که می‌خواسته گذرانده است.

پدرم آدم خاصی است؛ او بعد از ۲۲ سال سابقه‌ی کار در ارتش خودش را بازنشسته کرد چون احساس می‌کرد که دیگر این شغل را دوست ندارد، محیطش را دوست ندارد، آدم‌هایش را دوست ندارد و در آنجا آزادی مدنظرش را ندارد.

پدرم وقتی این تصمیم را می‌گرفت به این فکر نکرد که سه تا بچه دارد که در مقابل آنها مسئول است و باید به خاطر آنها به کارش ادامه دهد. او تصمیمی را گرفت که در آن زمان برای خودش مناسب‌ می‌دید و احساس می‌کرد حالش را بهتر می‌کند و من از این بابت تحسینش می‌کنم.

از این بابت که هرگز زندگی‌اش را وقف کسی نکرد و هرگز هم از کسی متوقع نشد. پدرم با تمام تصمیمات ما همراه است و همیشه می‌گوید «هر طور که دوست دارید و لذت می‌برید، هر طور که خوش هستید همانطور زندگی کنید و هر تصمیمی که دوست دارید بگیرید»

این طرز فکر از آزادانه زیستن خودش نشات می‌گیرد. شاید خیلی‌ها از چنین طرز فکر و روشی در زندگی انتقاد کنند ولی من سالها‌ست که او را به خاطر تصمیماتش تحسین می‌کنم. مهم این است که به ندای دلش گوش داده است. برای کسی از خودگذشتگی نکرده است و حالا هم افسوس هیچ چیزی را نمی‌خورد.

زندگی پدرم مانند یک رودِ خروشانْ پرتلاطم و پرماجرا بوده است. ماجراهای زندگی‌اش در زندگی یک نفر آدم نمی‌گنجد. انگار که به جای چندین نفر زندگی کرده است. اما در تمام مسیرها مطابق ندای درونش زیسته است و باز هم می‌گویم که من واقعا تحسینش می‌کنم.

این هفته طولانی‌تر از همیشه دور هم نشستیم و بدون مزاحمت تلویزیون از معاشرت با هم لذت بردیم. طبق معمول برای امور شرکت از ساناز راهنمایی خواستیم و او هم ایده‌های بسیار خوبی داد. کلن ساناز استاد ایده‌های عالی است. من از بچگی نامش را گذاشته بودم: Sanaz Suggestion

چون استاد پیشنهاد دادن بود.

امکان ندارد که من ناخواسته به ساعت نگاه کنم و یک عدد رُند را نبینم؛ مثل همین الان که ساعت 00:00 را نشان می‌دهد. تا به حال این ساعت را ندیده بودم. رأس نیمه‌شب است. جایی که نه روز قبل است و نه روز بعد. چقدر زیبا بود ناخواسته دیدنش.

هر بار که یک ساعت خاص مثل این را می‌بینم لبخند می‌زنم و می‌گویم: «خدا حواسش به ما هست».

هر بار یک عدد خاص را دیدن اصلا تصادفی نیست. به نظر من خداوند از هزاران طریق به آدم می‌گوید که هوایش را دارد و مراقبش است، این هم یکی از آن راههاست. مثل یک چشمک زدن می‌ماند یا یک لبخند از سوی کسی که می‌دانی دوستت دارد.

اگر در طول روز نگاهت با نگاه یارت تلاقی کند ناخودآگاه لبخند می‌زنید یا حرکتی می‌کنید که نشان می‌دهد حواستان به هم هست. این اتفاق هم برای من دقیقا مثل همان است.

از امروز برای بچه‌ها در کارگاه یک برنامه‌ی صبحگاهی ترتیب داده‌ام. چند دقیقه نرمش و بعد هم ذهن-آرامی و سپاسگزاری تا روزشان را پرانرژی و با احساس خوب شروع کنند.

سرم درد می‌کند برای این کارهایی که «نشاط سازمانی» ایجاد می‌کنند. (این اصطلاح باکلاس را از ساناز یاد گرفته‌ام. فکر نکنید که از خودم تراوش کرده‌ام)

صبح درحالیکه موزیک مرا همراهی می کرد پیش بچه‌ها رفتم و پرانرژی و سرحال آنها را به صف کردم و نرمش کوتاهی همراه با موزیک انجام دادیم. بعد هم موسیقی ملایمی گذاشتم و چند لحظه‌ای آن‌ها را دعوت به سکوت و سکون و سپاسگزاری کردم.

وقتی تمام شد همه می‌گفتند که خیلی خوب بود.

انرژی زندگی در من جاری است و دوست دارم این انرژی را به دیگران هم منتقل کنم. اصلا هم برایم مهم نیست که آیا آنها این انرژی را دریافت می‌کنند یا برایشان علی السویه است. به هر حال من کار خودم را انجام می‌دهم.

من از کائنات انرژی می‌گیرم و به کائنات انرژی می‌دهم. اگر در وسط این نقل و انتقالات کسی هم خواست همراه شود قدمش به روی چشم. اگر هم نه فرقی برای من ندارد.

بعد از برنامه‌ی صبحگاهی تا پاسی از شب مشغول جمع کردن یک سری از کارها بودم؛ نظم دادن به لباس‌ها، برنامه‌ی کاری دادن به هر کدام از بچه‌ها که چه بخشی از کار را انجام دهند تا کار سریعتر و راحت‌تر تمام شود، رساندن کارها به اتو و بسته‌بندی، سرنخ زدن و تا کردن و بسته‌بندی کردن از کارهای من در کارگاه هستند که می‌توانم بگویم اغلب آنها جزء سخیف‌ترین کارهای ما به حساب می‌آیند که هیچ‌کس حاضر نیست انجام بدهد. در واقع من و مهدی مسئولیت جمع کردن نهایی کارها را به عهده داریم. بقیه‌ هم اگر برسند به ما کمک می‌کنند.

من مثل یک راهزن راه هر کسی که از کنارم رد می‌شود را می‌بندم و می‌گویم: «می‌خوای کمک کنی؟» و آنقدر به طرق مختلف روی مخ طرف می‌روم که بیاید و کمک کند. صد نفر نیرو هم اگر بیایند من کار دارم که به آنها بسپارم.

در راه برگشت سری به خانه‌ی پدر و مادر زدیم. باید یک سری وسیله را آنجا می‌گذاشتیم. نیم ساعتی نشستیم و به خانه برگشتیم.

به خانه که می‌آییم فقط به اندازه‌ی یک دوش گرفتن فرصت هست و بعد از آن من رسما تمام می‌شوم.

واقعا شب‌ها هیچ کاری نمی‌توانم انجام دهم. نمی‌دانم توان من کم است یا خستگی بیش از حد امانم را می‌برد.

امشب سه مدل نوشیدنی خوردیم. خدا به داد من برسد تا صبح. احتمالا باید جلوی در دستشویی رختخواب پهن کنم.

الهی شکرت…

از چند روز قبل با مهدی هماهنگ کردم که امروز کارگاه نروم. اوضاع ناخن‌هایم وخیم شده بود و واقعا نیاز داشتم برای درست کردنشان بروم. یک روز که خانه هستم روی تخته یک لیست بلندبالا می‌نویسم. انگار که آزاد شده باشم و بخواهم تمام رویاهایم را یک شبه محقق کنم. از صبح زود شروع به فعالیت کردم؛ دو سری لباس شستم و لباس‌های شسته شده را جمع کردم. کفش‌هایم را تمیز کردم، گوشت چرخ‌کرده را بیرون گذاشتم و از خانه خارج شدم.

سری به خانه‌ی پدر و مادر زدم. مادر در حال تمیز کردن کشوهای کابینت بود. پدر هم درباره‌ی سرگرمی جدیدش که بهتر است در موردش ننویسم برایم حرف زد. حسابی مشغول شده بود. عاشق کارهایش هستم. همه چیز را در نایلون می‌پیچد و تمیز نگه می‌دارد. آشپزخانه‌ی طبقه‌ی پایین را حسابی مرتب و تمیز کرده بود. عاشق این روحیه‌اش هستم که هیچ چیز اضافه‌ای را نگه نمی‌دارد. هیچ نوع وابستگی به وسایل ندارد و به راحتی آنها را حذف می‌کند.

به موقع به سالن رسیدم و ناخن‌هایم را به رنگ قهوه‌ای-زرشکی درآوردم. امروز جوگیر شده بودم و کم لباس پوشیده بودم. از شانس ابری بود و حسابی هم سرد شده بود. بعد از آرایشگاه مستقیم به خانه برگشتم و از همان لحظه‌ی رسیدنم به سراغ جارو زدن رفتم. سریع تمامش کردم، بعد یک لیوان نوشیدنی گرم خوردم و این بار با لباس گرم از خانه خارج شدم. به دو فروشگاه رفتم و برای خانه خریدهایی کردم. برای خودم هم یک دفتر جدید خریدم تا فصل بعد را در دفتر جدیدی شروع کنم.

ساعت پنج و پانزده دقیقه بود که به خانه‌ی ساناز رسیدم. آنقدر همدیگر را ندیده بودیم و حرف نزده بودیم که نمی‌دانستیم از کجا شروع کنیم. بی وقفه حرف زدیم. ساناز برایم چای زعفرانی درست کرده بود که چقدر لذتبخش بود.

تمام مدت لباس امتحان کردیم و قرتی‌بازی درآوردیم تا ساعت نزدیک ۷:۳۰ شد. حمید هم همان موقع رسید. من دیگر خداحافظی کردم و برگشتم. از لحظه‌ی رسیدنم بدون اینکه حتی فرصت کنم دستشویی بروم مشغول آماده کردن شام شدم که هیچ کاری برایش نکرده بودم. طبق معمولِ روزهایی که خانه هستم کباب تابه‌ای آماده کردم که از همه سریع‌تر است. لیست غذاهایی که ما می‌خوریم بسیار محدود است. من از سال گذشته تقریبا نود درصد غذاها را نمی‌خورم بنابراین درست هم نمی‌کنم. غذاهایمان تکراری هستند اما خوبند.

کباب امشب به نظر خودم خیلی خوشمزه بود. برای احسان سیب‌زمینی هم سرخ کردم.

امشب من و احسان سر موضوع بسیار مسخره‌ای بحثمان شد. من دلخور و ناراحت بودم. موضوع واقعا پیش‌ پا افتاده بود اما در یک رابطه‌ی بلند مدت یک موضوع فقط همان موضوع نیست، هر موضوعی عقبه‌ای دارد و یک چیزهایی را در درون آدم به هم وصل می‌کند. به همین دلیل است که موضوعاتِ کوچک، بزرگ می‌شوند.

اما کاملا می‌فهمم که در بحث‌ها چقدر تغییر کرده‌ام؛ چقدر آگاه‌تر و چقدر زنانه‌تر شده‌ام. رویکردهایم کاملا تغییر کرده‌اند و به تبع آن نتایجم هم متفاوت شده‌اند که از این بابت بسیار راضی‌ هستم.

برای من موضعِ پایین را داشتن مساوی با مردن است. در کت من نمی‌رود که کوتاه بیایم و بپذیرم که کسی دست بالاتر از من را داشته باشد.

اما امسال تصمیم گرفتم که جور دیگری باشم؛ تصمیم گرفتم شنونده‌ی بهتری باشم، تصمیم گرفتم اجازه دهم خیلی وقت‌ها احسان دست بالا را داشته باشد، تصمیم گرفتم «تصمیم‌گیری‌ها» را بر عهده‌ی او بگذارم، تصمیم گرفتم «فرعونِ منی» را از «مصرِ تن» بیرون کنم، تصمیم گرفتم دست از منیت و خودبزرگ‌بینی بردارم، تصمیم گرفتم تا حد ممکن وارد هیچ مبارزه‌ای نشوم و البته تصمیم گرفتم اجازه دهم دیگران برنده‌ی مبارزه‌ها باشند.

وقتی تمام این‌ها را آگاهانه پیش می‌بری در واقع در نهایت باز هم تو برنده‌ هستی اما این بار بدون خون و خونریزی.

وقتی پای عمر گذراندن در کنار کسی به میان می‌آید همه چیز رنگ و بوی متفاوتی می‌گیرد و در این مسیر صبور بودن و قدم به قدم پیش رفتن حکم برگ برنده را دارد. وقتی به مسیرم نگاه می‌کنم می‌بینم که به کمک «صبر» به تمام خواسته‌هایم رسیده‌ام. مثل یک سیاستمدار از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی می‌کنم و بدون کمترین عجله‌ای عوامل را یکی یکی کنار هم قرار می‌دهم تا به نتیجه‌ی دلخواهم برسم. خیلی وقت‌ها چیزهایی را شنیده و یا دیده‌ام که مطمئنم اگر کس دیگری بود از دل آنها دعوای بزرگی به راه می‌انداخت اما من خودم را کاملا به نشنیدن و ندیدن زده‌ام و آنقدر این کار را طبیعی انجام داده‌ام که هیچ‌کس حتی شک هم نکرده است و بعد صبر کرده‌ام تا زمان مناسب از راه برسد و در جای مناسب قدم مناسب را برداشته‌ام و همیشه هم نتیجه گرفته‌ام.

برای اینکه احسان با من همفکر و همراه شود بسیار صبوری کردم. هر بار با قدم‌های کوچک ذره ذره پیش رفتم و در نهایت نتایج را به نفع خودم تغییر دادم آن هم درحالیکه احسان هم رضایت کامل داشته. یعنی او هم احساس کرده که برنده شده است. خیلی مهم است که در پایان کار یکی از دو نفر احساس نکند که زندگی‌اش را وقف خواسته‌های طرف مقابل کرده است. هر دو نفر باید با هم پیش بروند و در این مسیر هر دو به نتایج دلخواهشان برسند. زندگیِ مشترک یک بازی برد-برد است.

موضوع جالبی که این روزها خیلی به آن فکر می‌کنم این است که هر چه می‌گذرد عمق رابطه‌ی من با احسان بیشتر و بیشتر می‌شود. اینکه دیگران می‌گویند رابطه در طول زمان تکراری می‌شود را من به هیچ‌وجه درک نمی‌کنم. برای من رابطه در طول زمان عمیق‌تر و به مراتب جذاب‌تر شده است.

احسان برای من مصداق بارز این ترانه است:

یه جا تسلیمِ عشق بودن همه دیوونگیت میشه

کسی که فکر نمی‌کردی تموم زندگیت میشه

الهی شکرت…

روزمان با رباعی زیبایی از جناب مولانا شروع شد:

یارب تو مرا به نفسِ طناز مده

با هر چه بجز تُست مرا ساز مده

 

من در تو گریزان شدم از فتنه‌‌ی خویش

من آنِ توأم مرا به من باز مده

گربه‌ی اُلگا که به تازگی عمل جراحی کرده و دوران نقاهت را هم تا حدودی پشت سر گذاشته است دیگر در خانه بند نمی‌شود. آنقدر پشت در می‌نشیند و التماس می‌کند تا الگا به او اجازه‌ی بیرون رفتن بدهد. الگا می‌ترسید که با گربه‌های دیگر درگیر شود درحالیکه هنوز جای بخیه‌هایش کاملا خوب نشده‌اند و موهایش رشد نکرده‌اند. اما گربه مثل یک نوجوان سرکش دوست دارد که بیرون برود و سرش را جایی بیرون از خانه گرم کند. الگا هم دیگر حریفش نمی‌شود و به او اجازه‌ی بیرون رفتن می‌دهد.

من طبق معمول هر روز گوشه‌ای از میز نهارخوری نشسته بودم و با همراهی قهوه می‌نوشتم که دیدم گربه آمده است سروقت دستگاه سرخ‌‌کن که بیرون در بالکن بود و دیروز در آن ماهی درست شده بود. بوی ماهی گربه را به آنجا کشانده بود اما جا تر بود و خبری از بچه نبود. کمی آن حوالی چرخید و وقتی فهمید خبری نیست به سراغ کار دیگری رفت.

حیوانات هیچ کجا گیر نمی‌کنند. این را بارها و بارها در آنها دیده‌ام که هرگز خودشان را درگیر چیزی که گذشته است نگه نمی‌دارند و به سرعت از آن عبور می‌کنند. حتی از دست دادن فرزندشان را به راحتی می‌پذیرند و به روند عادی زندگی برمی‌گردند، چیزی که ما آدم‌ها اصلا بلدش نیستیم.

ما سالها در جریان هر چیزی که احساسات ما را برانگیخته می‌کند گیر می‌افتیم و نمی‌توانیم از آن خارج شویم. احساس می‌کنم بخشی از این موضوع برمی‌گردد به آنچه که جامعه‌ی انسانی به عنوان ارزش برای ما انسان‌ها تعریف کرده است و ما فکر می‌کنیم اگر مخالف آن باشیم یا مخالف آن عمل کنیم دیگر ارزشمند نیستیم.

اگر دوست داشتید این متن را بخوانید:

مادری که فرزند از دست داده

این وقت از روز، زمانی که سکوت در سرتاسر خانه حکمفرماست، صدای تیک تاک ساعت بلند و واضح و قوی به گوش می‌رسد. درحالیکه در باقی ساعات روز، حضورِ ساعت در خانه اصلا به چشم نمی‌آید. انگار نه انگار که اصلا وجود دارد. هر از گاهی هم که نگاهی به آن می‌اندازی به سرعت از آن عبور می‌کنی. هیچوقت نمی‌ایستی تا به صدای تیک تاکش، که نشان از زنده بودنش دارد، گوش دهی. اصلا برایت اهمیتی ندارد، برای ساعت حق زنده بودن قائل نیستی و برایت مهم نیست که چه صدایی دارد. برای وسیله‌ای که وقت را به تو یادآوری می‌کند هیچ وقتی نداری که صرف کنی.

استفاده‌ات را از او می‌کنی بی آنکه دغدغه‌هایش برایت مهم باشند، بی‌آنکه صدایش به نظرت زیبا بوده و یا کمترین اهمیتی داشته باشد. تنها زمانی متوجه‌ی ارزشمندی حضورش می‌شوی که سر می‌چرخانی و می‌بینی که متوقف شده است. ساعت در زمان مرگش عزیز می‌شود.

حالا همین ساعت وقتی که هیاهویی در خانه نیست کاملا به چشم می‌آید. هیاهو که تمام می‌شود خیلی از صداها به گوش می‌رسند، بوها به مشام می‌رسند، رنگ‌ها دیده می‌شوند،‌ حس‌ها درک می‌شوند. اصلا برای همین است که لازم است گاهی هم که شده از هیاهو‌ فاصله بگیریم تا در سکوت چیزهایی را بشنویم که در شلوغی‌ها به گوشمان نرسیده‌اند.

چتر مه صبحگاهی بر فراز باغ‌های بادام قزوین گسترده شده است. دشت قزوین مانند مردمش صبور‌ و نجیب است و زمانی که مه غلیظ صبحگاهی آن را در بر می‌گیرد از همیشه نجیب‌تر می‌نماید.

نیروگاه هم حتی به سختی دیده می‌شود در این حجم از مه.

در ماشین، موزیک با ضرب‌آهنگ‌ قوی و صدای بلند پخش می‌شود. یکی از زمانهایی که من می‌توانم بنویسم دقیقا چنین وقتی است؛ در ماشینِ در حال حرکت در جاده وقتی که موزیک با صدای بلند و ضرب‌آهنگ قوی پخش می‌شود. عجیب است؛ آدم فکر می‌کند که در سکوت راحت‌تر می‌شود نوشت اما در مورد من اغلب اینطور نیست، خیلی وقت‌ها در چنین موقعیتی در ماشین چیزی برای نوشتن به ذهنم می‌آید.

انگار که این ریتم حرکتِ یکنواخت در جاده وقتی با موزیک تند و قوی همراه می‌شود مثل یک جور مراقبه عمل می‌کند که می‌تواند مرا از فکرهای روزمره دور کند و به دنیای درونم ببرد.

امروز در خانه‌ی پدر خبرهای خوبی بود. نیلوفر آمد؛ مثل همیشه پرشور و پرانرژی با یک دسته‌ گل بزرگ و زیبا و یک جعبه شیرینی. موهایش که از ریشه فر و همیشه رها هستند، چشمان درشت و مژه‌های بلند و مشکی و ابروهای کشیده‌اش که کاملا شرقی‌اند و نشان از ریشه‌های کوردی او دارند، دندان‌های ردیف و لبخند زیبایش، همه و همه وقتی با انرژی و حال خوب او ترکیب می‌شوند تصویری را از او می‌سازند که در یاد می‌ماند.

نیلوفر را جور ویژه‌ای دوست می‌دارم. او هرگز برایم دوست ساناز نبوده و نیست. نیلوفر در قلبم جا دارد. چند سالی را با هم زندگی‌ کرده‌ایم. چه آن زمان و چه بعد از آن، همیشه یک جور حس خاصی به او داشته‌ام. ظرفیت عجیب و غریبش در مواجه با تضادهای زندگی و رها بودنش را تحسین می‌کنم. بارها زندگی را از صفر شروع کرده است اما هر بار با لبخند روشن‌تری مسیرش را ادامه داده است.

من ندیده‌ام که نیلوفر متوقف شود؛ شکسته است، خودش تکه‌های خودش را چسب زده است و هر بار دوباره از نو شروع کرده است. او یاد گرفته است که چگونه از میان رنج‌ها ببالد و هر بار قویتر و پرانرژی‌تر به مسیرش ادامه دهد.

حالا بهتر از همیشه خودش را و نیازهایش را می‌شناسد. در مسیر تازه‌ای قرار دارد و من برایش بسیار بهتر از آنچه رویایش را دارد آرزو می‌کنم.

امروز بحث‌های گروهی بسیار خوبی داشتیم و از راهنمایی‌های ساناز و نیلوفر به عنوان متخصصین منابع انسانی و مشاوره‌ی مدیریت برای پیشبرد اهداف شرکت بهره بردیم.

نتیجه‌ی صحبت‌هایمان این بود که قرار شد من امور مربوط به جذب نیروها را به عهده بگیرم.

در مورد موضوع مهم دیگری هم صحبت کردیم؛ «ساخت خاطرات مشترک» در طول یک رابطه‌ی عاطفی. داشتن خاطرات مشترک چیزیست که در یک رابطه‌ی عاطفی اهمیت زیادی دارد. در واقع نقطه‌ی اتصال آدم‌ها به یکدیگر در بلند‌مدت است. اصلا قرار نیست این خاطرات مشترک عجیب و غریب و بزرگ باشند؛ مثلا پیاده‌روی‌های دو نفره، شب‌نشینی‌های دو نفره، آشپزی کردن با هم، فیلم دیدن‌های دو نفره، … هر چیز کوچکی می‌تواند تبدیل به یک خاطره‌ی مشترک شود. زمانی که آدم‌ها به هر دلیلی دست از ساختن خاطرات مشترک بردارند کم کم رابطه رو به سردی می‌رود و وقتی چیز مشترکی وجود نداشته باشد زندگی مشترکی هم وجود نخواهد داشت.

نیلوفر که خواست برود من و ساناز او را رساندیم. نیلوفر به من یک بسته مدادرنگی حرفه‌ای و چند بسته مدادرنگی معمولی داد. او را بغل کردم و ناخودآگاه اشکم سرازیر شد. یکشنبه می‌رود. دعای خیرم همیشه بدرقه‌ی راهش است.

وقتی برگشتیم دقیقا زمانی که رسیدیم در مقابل در، رخشا هم از راه رسید. موهایش را کمی کوتاه کرده بود که خیلی هم قشنگ شده بود به نظرم. آمده بود خرید کند و وسیله‌ای را که دست من داشت بگیرد. فقط به اندازه‌ی یک چای ماند و گفت که باید برود. من هم چون تاریک شده بود اصرار نکردم که بماند.

صادقانه امیدوارم که مسیر پیش رویش روشن و هموار باشد.

امروز بازی مهم برزیل و کرواسی بود. نیمه‌ی اول را در خانه‌ی پدر دیدیدم و نیمه‌ی دوم را در خانه‌ی خودمان. زیباترین گلی که تا به حال دیده‌ام را امروز «نیمار» به کرواسی زد اما در نهایت این برزیل بود که شکست خورد. فوتبال خیلی شبیه زندگی است؛ شکست می‌خوری اما زندگی ادامه دارد. عاقل کسی است که به جای غصه خوردن بابت شکست‌هایش، از آنها درس بگیرد و خودش را بهتر کند.

در فوتبال اگر یک نفر خیلی خوب عمل ‌کند شرایط «برای او» بهتر می‌شود؛ به تیم‌های بهتر دعوت می‌شود و درآمد‌های بیشتری به دست می‌آورد. اما این لزوما باعث نمی‌شود که شرایط برای کل تیم هم بهتر شود. شرایط برای کل تیم زمانی بهتر می‌شود که کل تیم بهتر عمل کنند، هیچ راهی به جز این نیست. هرگز کسی نمی‌تواند بار مسئولیت دیگران را به عهده بگیرد. کسی نمی‌تواند دیگران را خوشبخت کند. کسی نمی‌تواند کمکی به دیگران کند. زیباترین گل جهان را هم که بزنی در نهایت آمار خودت را بهتر کرده‌ای.

اینکه ما تصور می‌کنیم می‌توانیم تغییری در کشورمان ایجاد کنیم تصوری باطل است. ما نهایتا می‌توانیم در خودمان تغییر ایجاد کنیم. نهایتا می‌توانیم شرایط خودمان را بهبود بدهیم. شعارهایی از این قبیل که «می‌خواهم کشورم را آباد کنم» کاملا توخالی بوده و نشان از عدم شناخت آدم‌ها نسبت به عملکرد جهان دارند. تو اگر خیلی هنرمند باشی می‌توانی زندگی شخصی خودت را آباد کنی. حتی نمی‌توانی زندگی فرزندت را آباد کنی چه برسد به آباد کردن کشورت.

اما اگر هر کسی تلاش کند که خودش را تبدیل به آدم بهتری کند این انرژی تسری پیدا می‌کند و لاجرم کشورش را و جهان را هم بهتر می‌کند. اما شک نکنید که این بهتر شدن تنها از مسیر بهتر شدن فردی ما می‌گذرد و از هیچ طریق دیگری نمی‌توان جهان را تبدیل به جای بهتری کرد.

بازی آرژانتین و هلند هم به وقت اضافه کشیده شد. من روی مبل غش کرده بودم. گل‌های هلند را کاملا از دست دادم و تنها در زمان زدن ضربات پنالتی بیدار شدم و شاهد صعود آرژانتین بودم.

اما بعد از آن، از شدت خستگی دچار بی‌خوابی شدم و طول کشید تا به خواب بروم.

الهی شکرت…

امروز صبح هم برف بی‌وقفه می‌بارید؛ لطیف و موزون و سرشار. برکت است که می‌بارد.

من  در آن خانه چیزی در حدود دو وانت گلدان داشتم که به جز چند تا از آنها بقیه را نیاوردم. بعضی‌هایشان درختچه بودند. هر کدامشان زیبایی خودشان را داشتند و از آن مهم‌تر اینکه تک‌تک‌شان را از وقتی که جوانه‌ی کوچکی بودند با جان و دل نگهداری کرده بودم تا به ثمر برسند.

من دخترِ طبیعتم؛ در هر فضایی که باشم به این فکر می‌کنم که چطور می‌توانم تکه‌ای از طبیعت را به آن فضا اضافه کنم. اینجا هم به محض مستقر شدن و در اولین سفرم به قزوین بعضی از گلدانهایم را آوردم و هر کدام را جایی گذاشتم. یکی از آنها خانم «بنجامین آمستل» است که گیاه داخلِ خانه نیست و نیاز به فضای بیرون دارد (این را تجربه‌ام می‌گوید). من هم او را درست کنار در ورودی خانه گذاشتم. چند گلدان هم روی لبه‌ی پنجره‌ی راه پله‌‌ای که منتهی به خانه‌ی خودمان است قرار دادم.

بعد از چند روز همسایه‌ی طبقه‌ی اول هم یک گلدان روی لبه‌ی پنجره گذاشتند. این صحنه را که دیدم لبخند روی لبانم نشست.

امروز صبح دیدم همان همسایه یک گلدان دیگر هم بیرون گذاشته‌اند دقیقا در همان نقطه‌ای که من آمستل را گذاشتم؛ یک گلدان «کامکوات» واقعا جذاب و چشم‌نواز.

این صحنه روزم را ساخت؛ هم به این دلیل که از این به بعد هر روز چشمم به جمال این دلبر رعنا با آن نارنجی‌های ظریفش روشن خواهد شد و هم از فکر تاثیرات مثبتی که می‌توانیم روی دنیای اطرافمان داشته باشیم، آن هم با قدم‌های بسیار کوچکی که شاید کاملا بی‌اهمیت جلوه کنند.

صورتم با لبخندی روشن شد.

درختان چنارِ کهنسالِ شهریار سفیدپوش شده بودند.

یکی از دوستانم آلمان زندگی می‌کند. دیروز با هم صحبت می‌کردیم می‌گفت ظاهراً امسال بحران انرژی دارند. یکی از همسایه‌هایشان خانم مسنی است، دوست من را دیده و به او گفته است: «مراقب مصرف انرژیتون باشید. ما باید در کنار هم و با همکاری هم از این بحران عبور کنیم.»

چقدر مهم است که هر کس سهم خودش را در این جهان انجام دهد. اغلبِ ما می‌گوییم مثلا چه فرقی می‌کند که من آشغال نریزم وقتی همه دارند می‌ریزند. به هر حال هیچ کجا تمیز نمی‌شود تا وقتی که همه آشغال نریزند.

فرق می‌کند عزیز من، فرق می‌کند. اولا مگر تو یکی از همه نیستی؟! مگر «همه» مجموعه‌ای از تک تک ما نیست؟! چطور فکر می‌کنیم که یکی از همه، هیچ تاثیری نمی‌تواند داشته باشد؟!

دوما، بله شاید کشورِ تو تمیز نشود اگر تو یک نفر آشغال نریزی، اما اگر تو سهمت را انجام دهی به جایی می‌روی که تمیز باشد. مگر همین را نمی‌خواهیم؟ اینکه زندگی‌مان هر روز بهتر و بهتر شود؟ ما نمی‌توانیم جهان را برای همه تغییر دهیم، اما می‌توانیم جهان خودمان را  تغییر دهیم اگر در هر مقطع از زندگی و در مواجه با هر چیزی سهم خودمان را انجام دهیم و منتظر دیگران نباشیم.

گروه کثیری از افراد هستند که وقتی به آنها می‌گویی کار خودت را درست انجام بده می‌گویند تا مقامات بالای کشور کارشان را درست انجام ندهند هیچ چیزی تغییر نمی‌کند. باید قانون وجود داشته باشد، بالادستی‌ها باید درست شوند تا سطوح پایین درست شوند.

هرگز این حرف‌ها در کَتِ من نرفته و هرگز هم نمی‌رود. قانون نیست، آدم که هستیم. وقتی تو از کارَت می‌دزدی چطور انتظار داری کسی از جیب تو ندزدد؟

تو سهم خودت را انجام بده، اگر کل کشور خراب باشد تو می‌روی به جای بهتری که درست باشد. اوضاع «برای تو» بهتر می‌شود.

ما با این توجیه که جهان باید برای همه جای خوبی باشد کار خودمان را درست انجام نمی‌دهیم. بالادستی‌ها شده‌اند بهانه‌ای برای انجام ندادن سهم خودمان.

مهدی و احسان رفتند بازار تا برای کارگاه خرید کنند و من متوجه شدم که رفت‌و‌آمد مکرر بچه‌ها آن هم در این هوای برفی،‌ باعث شده است مسیر ورودی کارگاه کاملا کثیف شود و این کثیفی در حال پیشروی به بخش‌‌های داخلی کارگاه بود.

سریع دست به کار شدم و موکت پیدا کردم، بعد هم ورودی را جارو و تی زدم و موکت انداختم.

می‌توانستم این کار را انجام ندهم یا از بچه‌ها بخواهم انجامش دهند اما دوباره برمی‌گردیم به همین مبحث که چند خط بالاتر گفتم؛ تو سهم خودت را انجام بده. منتظر نباش تا ببینی آیا بقیه کارشان را درست انجام می‌دهند یا نه. این سهم من از حضور امروزم در کارگاه بود.

امروز با دوستم (همانی که هنوز اسم مستعار ندارد) مباحثه‌ای طولانی در مورد روابط داشتیم. معمولا در بحث‌هایمان یا به نقطه نظر مشترک نمی‌رسیم و یا خیلی دیر به آن نقطه می‌رسیم🤭  امروز اما به این نقطه رسیدیم که هر آنچه که در هر حوزه‌ای از زندگی از  جمله در حوزه‌ی روابط تجربه می‌کنیم حاصل افکار و انتخاب‌های خودمان است. هیچ چیزی اتفاقی و ناخواسته پیش نمی‌آید. اگر فردی در مسیر تو قرار می‌گیرد قطعا تو با افکار و باورها و انتخاب‌های خودت، این هم‌مسیری را رقم زده‌ای.

اگر بپذیریم که هر شرایطی که در آن هستیم محصول افکار و عملکرد خودمان است آنوقت می‌توانیم بپذیریم که ما مسئول تمام بخش‌های زندگی‌مان هستیم.

به نظر من «مسئولیت‌پذیر بودن» مهمترین‌ ویژگی‌ای است که انسان نیاز دارد در خودش ایجاد نماید؛ اگر من به اندازه‌ی کافی پول ندارم، اگر روابطم آنطور که می‌خواهم نیستند، اگر سلامتی‌ام دچار مشکل است، اگر شغلم چیزی که باید باشد نیست… مسئولیت تمام این‌ها فقط و فقط متوجه‌ی شخص من است و نه هیچ فرد یا شرایط دیگری.

باید یاد بگیریم که در هر شرایطی انگشت اتهام را به سمت خودمان بگیریم چون در غیر اینصورت زندگی‌مان مجموعه‌ای از خشم و دلشکستگی و اندوه و نارضایتی خواهد بود.

امروز من و همکارم در کارگاه تنها بودیم. موقع نهار در مورد نظریه‌ی گشتالت صبحت می‌کردیم. راستش این اولین باری بود که من در مورد این نظریه می‌شنیدم. همکارم که فوق‌لیسانس روانشناسی دارد و در عین حال خیاط ماهری است برایم توضیح داد که نظریه‌ی گشتالت می‌گوید « کلِ هر چیزی، فراتر از مجموع اجزای آن است.»

یعنی درست است که اجزای یک چیز هر کدام ماهیت خاص خودشان را دارند و به خودی خود دارای مفهوم مستقلی هستند اما مجموع این مفاهیم لزوما با مفهوم کلی آن چیز یکسان نیست. به عنوان مثال یک ساعت از دهها چرخ‌دنده و اجزای دیگر ساخته شده است. اما وقتی که شما ساعت را می‌بینید در واقع چیزی فراتر از تمام آن چرخ‌دنده‌ها و اجزا می‌بینید. در واقع مفهومی که ساعت به عنوان یک ماهیت کلی برای ما دارد کاملا متفاوت از مفهومی است که اگر تک‌تک آن اجزا یک جایی در کنار هم باشند برای ما خواهند داشت.

انسان وقتی چیزی را می‌بیند اصولا به تصویر کلی آن چیز می‌نگرد و کاری به اجزای تشکیل‌دهنده‌ی آن ندارد. مثلا وقتی وارد یک فضا می‌شویم و در یک آن حس می‌کنیم که چقدر زیبا و دلنشین است در آن لحظه تصویری کلی از آن فضا را دیده‌ایم بدون اینکه متوجه تک تک اجزای به کار رفته شده باشیم. درکی که از کلیت آن فضا پیدا می‌کنیم چیزی فراتر از اجزای به کار رفته در آن است. اگر تک تک آن اجزا را به صورت جداگانه ببینیم با اینکه هر کدامشان زیبایی خاص خودشان را دارند اما نمی‌توانند نشان‌دهنده‌ی یک فضای طراحی شده باشند.

مثل اجزای بدن انسان که یک کل را تشکیل می‌دهند. ما وقتی یک انسان را می‌بینیم کاری به اجزای بدن او نداریم. بلکه درکی کلی از انسان داریم  و برای ما انسان معنایی فراتر از اجزای تشکیل‌دهنده‌اش دارد.

(این‌ها توضیحات و تفسیر‌های من از این نظریه‌ است و امیدوارم که به درک درستی از آن رسیده باشم)

همکارم می‌گفت من همیشه به بچه‌ها می‌گویم وقتی با یک لباس مواجه می‌شوید باید آن را به عنوان یک تصویر کلی ببینید تا بتوانید ایرادهایش را درک کنید. وقتی تصویر کلی را می‌بینید می‌فهمید که یک چیزی از هماهنگی خارج شده است و باعث شده تا تصویر کلی دستخوش تغییر شود. خلاصه که بحث جالبی بود.

احسان و مهدی خیلی دیر آمدند و تازه وقتی آمدند باید اتوها را که از کار افتاده بودند تعمیر می‌کردند تا برای فردا آماده باشند.

ساعت ۹:۳۰ شب بود که از کارگاه خارج شدیم درحالیکه واقعا خسته بودیم.

در ماشین خانم سوزان روشن می‌گفت:

طفلی کبوتر دل بدجوری شد اسیرت

پرش شکسته اما باز می خوره فریبت

چی کار کنم که این دل ازتو نمیشه غافل

منو دیوونه کرده اما نمیشه عاقل

بعد هم آقای سندی اصرار داشت که «پیش من چادر رو بردار». هی ما شرم می‌کردیم و چادر را محکم‌تر می‌گرفتیم هی او بیشتر اصرار می‌کرد. چرب‌زبانی می‌کرد و می‌گفت «تو مثل یه قرص ماهی زیر اون چادر گلدار، عزیزم چادر رو بردار». ما اما گول نمی‌خوردیم. بعد او می‌گفت «یه نظر حلاله دختر دیگه اون چادر رو بردار» و ما می‌گفتیم که یک نظر اگر انداختی دیگر فرقی نمی‌کند که بیشتر هم بیندازی یا نه. ارزشش تا وقتی است که همان یک نظر را نینداخته باشی.

خلاصه که با هم درگیر بودیم و یادم نمی‌آید که آیا دست آخر چادرمان را برداشتیم یا نه. قاعدتا اگر عقلمان سرجایش بوده باشد نباید چادر را انداخته باشیم ولی ممکن هم هست که شل کرده باشیم. آدمیزاد است دیگر. خود خداوند آنجا که در سوره‌ی نساء گفته است « خُلِقَ الْإِنْسَانُ ضَعِيفًا» به همین موضوع اشاره کرده است.

فقط این را می‌دانم که آقای سندی نمی‌توانسته دل ما را برده باشد. این با روحیه‌ی ما جور درنمی‌آید. بنابراین امیدوارم خستگیِ یک روز کاری باعث نشده باشد شل کرده باشیم.

(چرت و پرت گفتن بعد از روزهای متوالی کار طاقت‌فرسا غیرطبیعی نیست، هست؟)

الهی شکرت…