اهرم رنج و لذت
ما برای انجام دادن هیچ کاری نیاز به اراده نداریم، به تنها چیزی که نیاز داریم یک اهرم رنج یا یک اهرم لذت قویه. من برای خودم یه اهرم رنج قوی دارم که تقریبا همیشه برای من جواب میده؛ اونم اینکه «اگر این کارو انجام ندی تا آخر عمرت در همین سطح باقی می مونی.»
اطرافیانم فکر می‌کنن من خیلی با اراده‌ام که می‌تونم هر روز (تعطیل و غیر تعطیل) ساعت ۵ بیدار بشم، ورزش کنم و تا شب سر پا باشم. اما واقعیت اینه که من برای انجام دادن این کار اصلا نیازی به صرف اراده ندارم چون رنجِ انجام ندادنش اونقدر برای من بزرگه که مثل فشنگ منو از خواب بیدار می‌کنه، بدون اینکه حتی بهش فکر کنم.
من با همین روش، عادت‌هایی رو ترک کردم و عادت‌هایی رو در خودم ایجاد کردم که فکرش رو هم نمی‌کردم که بتونم.
اگر اضافه وزن دارید اما نمی‌تونید غذا خوردنتون رو کنترل کنید معنیش این نیست که بی‌ارده‌اید. معنیش اینه که هنوز برای شما لذتِ خوردن قویتر از رنجِ اضافه وزنه و تنها راهی که برای کم کردن وزن و ثابت نگه داشتنش برای تمام عمر دارید اینه که به هر طریقی که برای شما جواب میده جای این دو تا رو با هم عوض کنید تا ببینید که این کار خود به خود و بدون صرف هیچ اراده‌ای انجام میشه. «تمام» آدم‌های لاغری که می‌بینید (بلااستثنا) به صورت آگاهانه یا نا آگاهانه این اهرم رو دارند.
حالا برای هر کسی یه چیزی می‌تونه اهرم رنج یا لذت باشه؛ مثلا شوق زیاد برای انجام یه کاری می‌تونه اهرم لذت قوی برای یه نفر باشه، یا ترسِ از دست دادن یک اهرم رنج قوی برای یه نفر دیگه.
مواردی مثل ترفیع، تحقیر، خانواده، سلامتی، هیجان، رابطه‌ی عاطفی، ظاهر، پول، حرف مردم و خیلی چیزهای دیگه می‌تونن اهرم‌های رنج و لذت باشن.
اما من به این نتیجه رسیدم که قویترین اهرم‌های رنج و لذت اونهایی هستن که از درون ما میان و ربطی به عوامل بیرونی ندارن.
هیچ کدوم از ما بی‌عرضه و ناتوان نیستیم، فقط به نحوه‌ی عملکرد ذهنمون به عنوان فرمانده‌‌ای که باید کارها رو پیش ببره آشنا نیستیم و در نتیجه همیشه در تلاش و تقلاییم و وقتی نمی‌تونیم، به خودمون برچسب‌هایی مثل «بی‌اراده»، «بی‌عرضه»، «تنبل» و از این قبیل می‌زنیم.
اگر مدت‌هاست که با مسأله‌ای درگیر هستید و دوست دارید انجامش بدید اما هنوز موفق نشدید، دست از اراده کردن و نتونستن و بعد شماتت کردن خودتون بردارید و به جاش اهرم مناسب رو برای خودتون پیدا کنید.
سلام و درود
من مربی لاغری با جراحی ذهن هستم ، یه جای کار رو به مشکل خوردم ازتون کمک میخواستم میتونید راهنماییم کنید ؟ ۰۹۰۲۱۰۸۱۳۱۳
سلام، وقت بخیر.
لطفا ایمیل بزنید، اگر کمکی از دستم بربیاد انجام میدم:
تماس با من
سلام وقت بخیر. شما برای ترک عادت یعنی اصلا از اراده استفاده نکردید همینطوری مثلا پا شدید رفتین ورزش کردین؟
سلام، وقت شما هم بخیر.
اگر شما در درون اهرم لازم برای انجام کاری رو نداشته باشید با هیچ میزان از اراده نمی‌تونید برای مدت طولانی به اون کار ادامه بدید. بنابراین نتایج شما هم کوتاه مدت خواهند بود. اگر شما بخواید با استفاده از اراده‌تون ورزش کنید نهایتا مدت کوتاهی میتونید انجامش بدید. چون اراده‌ی انسان نامحدود نیست. کارهای زیادی هم هستن که نیاز داریم انجام بدیم که اگر قرار باشه برای هر کدومشون به منبع اراده‌مون متوسل بشیم امکان نداره بتونیم انجامشون بدیم.
بنابراین راهکار چیه؟ راهکار اینه که اون کارها رو تبدیل به کارهای غیرارادی بکنیم که به طور ناخودآگاه و بدون زحمت انجامشون می‌دیم. یعنی انجام دادنشون برای ما سخت نیست. مثلا وقتی می‌خواید مسواک بزنید اصلا به خاطر نمیارید که کی رفتید داخل دستشویی، کی مسواک رو برداشتید، کی خمیردندان زدید روی مسواک و کی و چطوری مسواک زدید. تمام این مراحل از فاز ناخودآگاه دارن انجام میشن. بنابراین انجام دادنشون فشاری رو به ما وارد نمی‌کنه و سخت نیست.
در مورد تمام عادت‌ها و کارهای دیگه باید کاری کنیم که از فاز ناخودآگاه و بدون صرف اراده انجام بشن. برای این کار نیاز داریم که یک اهرم درونی ایجاد کنیم؛ حالا یا اهرم رنج یا اهرم لذت. مثلا اگر شما فردا جلسه‌ی مهمی داشته باشید و بابتش استرس داشته باشید صبح زود بی‌اراده از خواب بیدار می‌شید. چون رنج نرسیدن به اون جلسه‌ی مهم برای شما قویتر از لذت خوابیدنه.
حالا همین رو باید تعمیم بدید به تمام عادت‌هایی که دوست دارید ایجاد کنید یا ترک کنید. باید اهرم مناسب رو در درونتون ایجاد کنید، اون وقت واقعا می‌بینید که به راحتی و بدون صرف اراده انجامش می‌دید.
پدر من حداقل دو سوم عمرش رو به شدت سیگار می‌کشید. بارها و بارها هم تلاش کرد ترک کنه، ما هم خیلی تشویقش می‌کردیم. اما همیشه بعد از مدتی دوباره برمی‌گشت. چون هنوز اهرم درونی لازم رو براش نداشت. ما دیگه کاملا ناامید شده بودیم اما ناگهان یه روزی خودش گفت که دیگه بدم اومده از سیگار و از همون روز ترک کرد. الان هم بیشتر از شانزده ساله که ترک کرده. در واقع اهرم مورد نظر در درونش ایجاد شد.
حالا اگر اهرم مناسب رو نمی‌تونید پیدا کنید باز هم یه راه داره، اون هم اینکه برای مدت ۲۱ روز اون کار رو هر روز انجام بدید. یعنی توی اون مدت از ارده‌تون کمک بگیرید تا بتونید اون کار رو از حالت خودآگاه به ناخودآگاه تبدیل کنید.
مثلا من شلخته بودم و با وجودیکه خیلی از وقت و انرژیم برای مرتب کردن گرفته می‌شد و با وجودیکه هیچوقت آرامش نداشتم چون ممکن بود کسی سرزده بیاد خونه و خونه به هم ریخته بود اما با این وجود این‌ها هیچکدوم اهرم مناسب برای من نبودن. یعنی رنج مرتب کردن از لذت مرتب شدن فضا برای من بیشتر بود، بنابراین نمی‌تونستم بدون صرف اراده انجامش بدم و خیلی بهم فشار می‌اومد.
بنابراین برای خودم یه چالش ۲۱ روزه گذاشتم و توی اون مدت از اراده‌ام استفاده کردم. هر روز بدون استثنا تمام موارد مرتب بودن رو رعایت می‌کردم. اما بعد از سه هفته دیگه واقعا ناخودآگاه شد.
تجربه‌ام رو در مورد این چالش در این پست نوشتم، اگر دوست داشتید میتونید بخونید:
چالش ۲۱ روز نظم و ترتیب
میدونستم یه جای کارم میلنگه 🙂
خیلی عالی بود ممنون برای راهنمایی
خواهش می‌کنم. موفق باشید 😊👍